Risicomanagement

Wij willen al onze klanten te allen tijde toegang bieden tot energie zonder dat onverwachtse verstoringen zorgen voor discontinuïteit van de organisatie, de dienstverlening in gevaar brengt of dat we onbedoeld bijdragen aan misstanden in de wereld. Onze risicobeheersing voorkomt onnodige economische en ecologische schade en borgt het welzijn van medewerkers, derden en onze leefomgeving. Veranderingen, zoals bijvoorbeeld de energietransitie, veranderen het risicoprofiel van onze activiteiten en hier willen we op voorbereid zijn om de impact te kunnen dragen.

N.V. Juva is een netwerkbedrijf waarvan een groot deel van de activiteiten gereguleerd is. De aandeelhouders zijn de gemeenten Westland en Midden-Delfland. De beschikking over energie is cruciaal voor onze klanten. Deze factoren tezamen zorgen voor een lage risicobereidheid. Bij de beoordeling en weging van onze risico’s hanteren wij de volgende categorieën: continuïteit organisatie, compliance (inclusief fraude), privacy en security, goed werkgeverschap, veiligheid, MVO en commercie.

Vanaf 2026 wordt de Critical Entities Resilience (CER)-richtlijn van kracht, wat betekent dat Juva aanvullende verplichtingen krijgt op het gebied van risicomanagement en weerbaarheid als vitale infrastructuur. De richtlijn vereist dat we niet alleen aandacht besteden aan digitale veiligheid (zoals via NIS2), maar ook aan bredere risico’s zoals fysieke sabotage, verstoringen in de toeleveringsketen en langdurige operationele verstoringen.

 Risicobeleid

Als netwerkgroep hebben we de verantwoordelijkheid om een betrouwbaar, veilig en maatschappelijk verantwoord energiesysteem te garanderen. Onze stakeholders, en zeker onze klanten, moeten erop kunnen rekenen dat wij onze taken zorgvuldig en met hoogwaardige dienstverlening uitvoeren. Vanuit een strategische visie brengen we risico’s op termijn in kaart en koppelen we beheersmaatregelen aan nieuw te vormen beleid. Het risicobeleid is opgedeeld in drie deelgebieden. Strategische risico’s zijn overwegend gericht op de lange termijn en kennen een zichtperiode van drie jaar en langer. Tactische risico’s zien toe op een periode tot drie jaar. Operationele risico’s betreffen het hier en nu bij de uitvoering van de activiteiten.

• Strategische risico’s richten zich op de lange termijn, met een zichtperiode van drie jaar of langer. Ze omvatten factoren die op termijn een bedreiging kunnen vormen voor het voortbestaan van de organisatie, de dienstverlening of de naleving van maatschappelijke normen en waarden. De risicobereidheid is hier hoger vanwege de langere zichtperiode en de inherente onzekerheden. Direct ingrijpen is vaak niet noodzakelijk, maar het is wel essentieel om trends te monitoren en voorbereid te zijn op escalatie. Strategische risico’s worden jaarlijks geëvalueerd.

• Tactische risico’s hebben een kortere tijdshorizon, tot drie jaar, en zijn het gevolg van actuele ontwikkelingen. Ze vragen om gerichte interventies in processen en werkwijzen om strategische doelen haalbaar te houden en problemen in de bedrijfsvoering te voorkomen. Deze risico’s worden periodiek geëvalueerd en waar nodig per kwartaal bijgestuurd.

• Operationele risico’s betreffen het hier en nu en zijn direct gerelateerd aan de uitvoering van dagelijkse activiteiten. Dit zijn de risico’s waar we continu mee te maken hebben of die zich op korte termijn aandienen. Ze worden besproken in weekstarts en werkoverleggen om tijdig passende maatregelen te treffen.

In dit jaarverslag zijn alleen de strategische risico’s opgenomen met daarbij de ingeschatte impact de trend en de getroffen beheersmaatregelen.
Het management is op de hoogte dat de onderkende (theoretische) risico's de continuïteit van de organisatie zouden kunnen bedreigen. Het management monitort de risico's continu om de impact op de organisatie zo beperkt mogelijk te houden.

Energietransitie

De energietransitie is in volle gang en stelt ons energiesysteem voor ingrijpende veranderingen. De druk op het elektriciteitsnet neemt toe, wat periodiek landelijk in het nieuws komt. Wij beschouwen de energietransitie niet primair als een risico, maar als een kans om een actieve rol te spelen in de overgang naar een duurzaam energiesysteem. Tegelijkertijd raakt deze transitie aan diverse strategische risico’s die invloed hebben op onze bedrijfsvoering en investeringsbeslissingen.

Op de korte en middellange termijn wordt de energietransitie vooral gedreven door elektrificatie, wat leidt tot netcongestie en een groeiende afhankelijkheid van slimme oplossingen. Dit geldt in het bijzonder voor de toename van elektrisch vervoer, decentrale zonne-energieproductie en warmtepompen. Wij spelen hierop in door gericht te investeren in technologie voor een betere benuttingsgraad van de netwerken, netuitbreiding, stimuleren van niet-elektrische energiedragers en strategische samenwerkingen.

Netcapaciteit en congestie

De congestie op onze elektriciteitsnetwerken is op dit moment beperkt. Slechts op een specifiek deel van het net wordt congestieonderzoek uitgevoerd voor teruglevering van elektriciteit aan het landelijke hoogspanningsnet. Dit wordt met name veroorzaakt door de deelname van een beperkte klantengroep aan landelijke balanceringsdiensten, die slechts enkele kwartieren per jaar optreden. Zonder deze deelname zou er op dit moment geen sprake zijn van congestie.

Binnen ons Strategisch Plan 2030 zetten we in op een meersporenbeleid om capaciteitstekorten te beheersen:

• Uitbreiding van het elektriciteitsnet om de groeiende vraag naar transportcapaciteit te accommoderen.

• Versterking van het regionale warmtenetwerk en alternatieve gassen als aanvullende energieoplossingen om de afhankelijkheid van verdere elektrificatie te verminderen.

• Slimmere benutting van netcapaciteit door geavanceerde technologieën die inspelen op dagelijkse belastingfluctuaties.

Deze aanpak stelt ons niet alleen in staat om onze eigen netten efficiënter te benutten, maar maakt ook impact mogelijk buiten ons directe netgebied.

Uitdagingen en risico’s

Hoewel de energietransitie veel kansen biedt, brengt deze ook operationele en strategische uitdagingen met zich mee:

• Arbeidsmarktkrapte: Het aantrekken en behouden van technisch gekwalificeerd personeel blijft een uitdaging en kan de snelheid van uitvoering beperken.

• Materiaalschaarste: Beperkingen in de beschikbaarheid van kritische componenten en lange levertijden kunnen investeringsprojecten vertragen.

• Wet- en regelgeving: Het huidige regelgevingskader is grotendeels gebaseerd op een centraal fossiel energiesysteem en sluit nog onvoldoende aan bij de eisen van een decentraal en duurzaam energielandschap.

Daarnaast kennen we tijdelijke trends die op korte termijn invloed hebben op de energievraag. Minder assimilatiebelichting en energiezuinigere oplossingen verlagen tijdelijk het verbruik, maar deze daling zal ruimschoots worden gecompenseerd door de toenemende inzet van warmtepompen en elektrisch vervoer.

Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, zetten wij in op een proactieve en adaptieve strategie, waarbij wij continu inspelen op marktontwikkelingen, investeringsmogelijkheden en technologische innovaties.

Fraudebeleid

N.V. Juva draagt als netwerkgroep bij aan een leefbare samenleving en ziet maatschappelijk verantwoord ondernemen als een integraal onderdeel van haar identiteit. Dit betekent dat wij niet alleen voldoen aan wet- en regelgeving, maar ook handelen in lijn met de geest van de wet. Een veilige en betrouwbare werkomgeving, waarin integer werkgever- en werknemerschap centraal staan, is een van onze kernwaarden.

Wij zijn ons bewust van het risico op fraude, zowel binnen als buiten de organisatie. Fraude – opzettelijke misleiding om onrechtmatig voordeel te verkrijgen – vormt een breed maatschappelijk probleem en kan de integriteit van onze bedrijfsvoering ernstig verstoren. Juva tolereert geen fraude, corruptie of andere illegale activiteiten en spant zich in om dergelijk onacceptabel gedrag te voorkomen.

Preventie en beleid

Om fraude zoveel mogelijk te vermijden en snel te signaleren, hanteren wij de volgende maatregelen:

• Gedragscode: Onze gedragscode voor fraude- en corruptiebestrijding is verplicht voor alle medewerkers en moet bij indiensttreding worden ondertekend. Periodieke aandacht voor de gedragscode wordt als verbeterpunt meegenomen.

• Meldprocedures: Medewerkers kunnen vermoedens van fraude anoniem melden bij een vertrouwenspersoon of via de ‘klokkenluidersregeling’.

• Functiescheiding en controle: Onze financiële processen zijn zo ingericht dat één persoon nooit een transactie ongecontroleerd kan aangaan, autoriseren, verwerken en afwikkelen.

Frauderisico’s en controles

Naast interne risico’s zien we ook externe frauderisico’s, met name bij het transport van energie. De belangrijkste aandachtspunten zijn:

• Energiediefstal: Juva hanteert aanvullende data-validatie om verdachte nul-verbruiken op meetinrichtingen verder te onderzoeken.

• Leveranciers en inkoopproces: Risico’s worden actief gemonitord binnen onze toeleveringsketen.

• Toegang tot systemen en eigendommen: Strikte toegangscontroles en audits verkleinen het risico op misbruik.

Om structureel te toetsen of ons anti-fraudebeleid effectief is, hebben wij een risicomatrix opgesteld en een uitgebreide analyse uitgevoerd. In oktober 2024 is deze geëvalueerd en geactualiseerd. De risicomatrix kent vier hoofdthema’s:

1. Financiën, facturatie en bestellingen

2. Ontvreemding van bedrijfseigendommen

3. Energiediefstal

Borging en toezicht

Ondanks alle beheersingsmaatregelen resteert het risico dat management of directie maatregelen doorbreekt en het risico van samenspanning tussen medewerkers. Transparante besluitvorming, de governance structuur, gedwongen besluitvormingsstappen in IT-systemen, een open cultuur waarbij we elkaar durven aan te spreken, de aanwezigheid van een vertrouwenspersoon om niet- integer handelen (anoniem) te melden, periodieke interne en externe audits op de naleving van beheersingsmaatregelen dragen eraan bij dat doorbreking van de beheersingsmaatregelen wordt voorkomen of juist en tijdig wordt gesignaleerd.

De directie is van mening dat met deze maatregelen de risico's op fraude, corruptie en andere illegale activiteiten inzichtelijk zijn en adequaat worden gemitigeerd.