Ontwikkelingen & trends

We bevinden ons op dit moment in een bijzonder tijdsgewricht. Om de aarde leefbaar te houden, moeten we ons bewust worden wat onze impact is op onze leefomgeving en op het wereldwijde klimaat. De afgelopen jaren is de maatschappelijke bewustwording fors toegenomen, nu is de tijd om te handelen. Meer doen met minder is noodzakelijk, omdat de aarde simpelweg de consumptie door de mens niet voort kan brengen. Afbouw van uitstoot van schadelijke stoffen moet vorkomen dat de aarde te ver opwarmt. Ook het energiesysteem is onderdeel van dit grote vraagstuk. Het vraagt om een andere manier van omgaan met energie. En nieuwe modellen en systemen om hernieuwbare schonere energiedragers in te passen. De verandering omvat meer dan enkel nieuwe technische inzichten. Het vraagt ook om anders omgaan met kennis, verdienmodellen en consumptie.

Tegelijkertijd is onze maatschappelijke omgeving extra onzeker en turbulent. Naast klimaatverandering zijn geopolitieke onrust, inflatie en schaarste op de arbeidsmarkt van grote invloed op de maatschappij. Uitdagingen en ontwikkelingen van deze omvang vragen om samenwerking en daadkracht. Juva neemt waar mogelijk initiatief en zoekt verbinding. We zijn ambitieus en niet bang iets uit te proberen. We volgen alle ontwikkelingen binnen ons vakgebied op de voet, halen kennis en expertise in huis en zetten die in voor onze klanten en stakeholders.

Hieronder schetsen we de belangrijkste maatschappelijke trends en ontwikkelingen.

Energietransitie

De energietransitie betekent een cruciale verschuiving in de manier waarop we energie produceren, distribueren en consumeren. De dynamiek in het energielandschap zal ingrijpend veranderen. Er zal een energiesysteem ontwikkeld moeten worden dat flexibel is en waar verschillende energiebronnen, energieopslag en slimme technologieën optimaal geïntegreerd zijn om een duurzaam en efficiënt netwerk te waarborgen. Wat nog onvoldoende is belicht, is de benutting van de systemen. Discontinue duurzame elektriciteitsbronnen verlangen niet proportionele energie-infrastructuren. Meer doen met minder om de consumptie te beperken, moet nog een plek krijgen in de energietransitie. Dat kunnen netbeheerders niet alleen. Het kan alleen slagen wanneer brede samenwerking vorm krijgt, waarbij alle stakeholders werken aan één gezamenlijk einddoel. Juist nu tijdens de transitie ontstaan perverse marktprikkels met een verdienmodel aan de ontstane schaarste op de elektriciteitsnetwerken. En worden oplossingen ontwikkeld die de opgave alleen maar vergroten. Juva werkt aan oplossingen voor een nieuw energiesysteem, vanuit het besef dat met het huidige systeem niet de gewenste en benodigde verduurzaming gerealiseerd kan worden. We willen dit doen vanuit een brede dialoog met onze stakeholders. Met de energietransitie willen we impact maken, wij willen bijdragen aan een betere leefomgeving. Dat houdt niet op bij de grenzen van onze regio. Onze kennis en ervaring zetten we dan ook breder in.

Energiemarkt

De energietransitie heeft voornamelijk als doel om wereldwijd de uitstoot van CO₂ drastisch te verlagen. Om de klimaatdoelen te bereiken wordt volop ingezet op elektrificatie en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen. Elektrische mobiliteit, zonnepanelen en de bouw van windparken hebben de afgelopen jaren een ware vlucht genomen. De sterke groei van hernieuwbare energie drukt echter zwaar op het bestaande elektriciteitsnet. Het landelijke stroomnet is overvol, met congestie op de koppelpunten met het landelijke hoogspanningsnet. Alleen al het landelijke hoogspanningsnet zal de komende jaren sterk uitbreiden mede door wind op zee. Regionaal kennen we relatief weinig congestieproblemen, maar zullen ook hier de investeringen verder gaan stijgen. Door de investeringen zullen prijsstijgingen bij onze klanten onvermijdelijk zijn.

Wet- en regelgeving

In onze bedrijfsvoering hebben we rekening te houden met wet- en regelgeving. Vanaf boekjaar 2025 zijn we verplicht te rapporteren volgens de nieuwe CSRD-richtlijnen. Naast financiële resultaten zullen we ook rapporteren over maatschappelijke doelstellingen. Onze impact wordt concreet meetbaar.

Landelijk zijn we nog steeds in afwachting van de nieuwe Energiewet. Deze nieuwe wet moet de 25 jaar oude wetten vervangen en is noodzakelijk om vaart te blijven maken met de energietransitie. Helaas is ook in 2023 geen definitief besluit genomen over de wet en heeft de invoering ervan verder vertraging opgelopen. Ook de invoering van de Wet collectieve warmtevoorziening, ook wel Warmtewet 2, is opnieuw uitgesteld. Behandeling is nu voorzien in 2024, waarbij het wetvoorstel netwerkbedrijven als Juva de mogelijkheid biedt toe te treden op de warmtemarkt van de gebouwde omgeving. De warmtenetwerken moeten in publieke handen zijn.

Het stikstofdossier kan tot vertraging leiden bij de aanleg van nieuwe infrastructuur. In de regio Westland en Midden-Delfland zijn de gevolgen tot op heden gering.

In 2022 werd het nieuwe Methodebesluit van kracht voor de regulering van onder meer de tarieven voor het transport van gas- en elektriciteit. Netbeheerders tekenden daartegen succesvol beroep aan. In juli 2023 is het Methodebesluit verworpen door het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). ACM heeft het Methodebesluit in december 2023 aangepast met een betere inschatting van de toekomstige kostenontwikkeling bij de netbeheerders en een aangepaste bepaling van de WACC (Weighted Average Cost of Capital). De effecten van het aangepaste Methodebesluit zijn, op het moment van het opstellen van de jaarrekening 2023, nog onvoldoende concreet om de gemiste inkomsten over verslagjaren 2022 en 2023 volledig te bepalen. In de jaarrekening 2023 zijn alleen de ACM-nacalculaties verwerkt die met zekerheid waren vast te stellen.

Privacy & Security

Op het gebied van privacy en de bescherming van privacy is een aantal trends waar te nemen, waarvan verwacht wordt dat deze in toekomst doorzetten. Allereerst zien wij een groei van de datasamenleving. Hiermee wordt bedoeld dat er sprake is van een steeds meer datagedreven wereld. Bedrijven zijn meer bereid te betalen voor data die is vastgelegd. En er zijn ook steeds meer bedrijven die als business model het vastleggen en/of verkopen van data hebben. Dit zal alleen maar toenemen.

Deze ontwikkeling brengt kansen met zich mee, zoals het gemak voor de consument en meer mogelijkheden. Echter, ook risico’s, zoals data lekken, identiteitsdiefstal en cybercrime.  We zien deze trend bij de netbeheerders op diverse terreinen, zoals sturing data, fraude aanpak, CRM-systemen, etc. Vanwege deze risico’s zullen overheden meer handhavend optreden (AVG, de Richtlijn gegevensbescherming politie en justitie, Gedragscode Netbeheerders inzake Naleving AVG).

Een tweede trend betreft digitaal onrecht. Omdat digitalisering verder zal toenemen en de data-economie als geheel sterk zal groeien, wordt een toename van digitaal onrecht verwacht. Voorbeelden hiervan zijn geautomatiseerde besluitvorming, waardoor mensen ten onrechte in de knel komen of kunnen worden buitengesloten (zie bijvoorbeeld toeslagen affaire), illegale datahandel, hacking en discriminatie als gevolg van profilering.

De derde trend betreft de awareness inzake privacy en security binnen bedrijven. Gezien het feit dat door de twee eerder genoemde trends overheden meer optreden, is het logisch dat bedrijven meer investeren in het naleven van privacywetgeving. Daarnaast blijft Juva investeren in het continue meer cyber weerbaar maken van onze organisatie, om zo ook te blijven voldoen aan de huidige en toekomstige wetgeving.

Krapte op de arbeidsmarkt

Het gebrek aan technisch opgeleid personeel is een zorg gezien de grote opgave die voor ons ligt. Het verzwaren van bestaande netwerken, uitbreiden van capaciteit en de transitie naar een nieuw energiesysteem is alleen mogelijk met voldoende mensen. Hoewel er positieve signalen zijn, blijft het aantal jongeren dat voor een technische opleiding kiest nog steeds achter. Binnen Juva en haar dochterondernemingen zien we gelukkig wel dat we gezien worden als een aantrekkelijke werkgever. Medewerkers dragen zelf nieuwe collega’s aan en hoewel er altijd vacatures openstaan, slagen we er nog steeds in om goede mensen aan te trekken. Door daarnaast in te zetten op digitalisering en verslimmen van netwerken en processen, streven we ernaar onze mensen zo efficiënt mogelijk in te zetten.

Regionale ontwikkelingen

In 2023 werd de vernieuwde Westlandse Energie Opgave gepresenteerd. Sinds het vaststellen van de eerste in 2019, is de energiemarkt stevig in ontwikkeling. Stijgende prijzen, verduurzaming en de transitie naar betaalbare schone energie, maar ook nieuwe technieken, wetgeving en inzichten gaven aanleiding voor een grondige herziening. De nieuwe Westlandse Energie Opgave 2023-2027 volgt de Regionale Energiestrategie Westland op en beschrijft hoe gemeente Westland de komende jaren de energietransitie aan wil pakken. Als onderdeel daarvan wordt gewerkt aan het Warmtesysteem Westland, waar gebruikgemaakt wordt van aardwarmte.

Gemeente Midden-Delfland stelde de energievisie vast. De gemeentelijke ambitie is om in 2040 CO₂-neutraal te zijn. Door middel van deze visie geeft de gemeente aan hoe zij de toekomstige energievoorziening ziet. Om de doelstellingen en ambities te behalen, zoekt de gemeente samenwerking met partners.

Glastuinbouw

Ook de glastuinbouw heeft als ambitie om in 2040 een klimaatneutrale en economisch gezonde sector te zijn. De CO₂-uitstoot wordt de komende jaren sterk verminderd en daarnaast wordt gewerkt aan maatregelen voor energiebesparing en verduurzaming. Hiervoor tekenden de glastuinbouwsector met de ministeries van Landbouw, Economische Zaken en Klimaat en Financiën in 2022 het Convenant Energietransitie Glastuinbouw 2022-2030. Onderdeel van het convenant zijn stimuleringsregelingen en kennisuitwisseling.

Mobiliteit

In de energietransitie ligt op dit moment de focus vooral op elektrificatie. Maar ook op het gebied van mobiliteit. Met de groei van het aantal laadmogelijkheden, onder andere door ons ondersteunde initiatief E-laad, is het aantal elektrische personenauto’s flink gestegen in de afgelopen jaren. Ook voor bedrijven gelden inmiddels richtlijnen om het gebruik van fossiele brandstoffen uit te faseren. Hoewel er gebruik gemaakt wordt van HVO diesel is het streven om ook het vrachtvervoer te elektrificeren. Dat vraagt om slimme, gedeelde laadoplossingen en ontwikkeling van flexibele laadcapaciteit.

Bedrijventerreinen

Om economische groei én verduurzaming ook in de toekomst beiden te bewerkstelligen, zullen nieuwe samenwerkingsvormen ontstaan tussen bedrijven. Bedrijven die willen verduurzamen door middel van zonnepanelen en elektrische voertuigen kunnen ontdekken dat er veel mogelijkheden benut worden als ze onderling samenwerken. En daarmee minder zwaardere elektriciteitsaansluitingen nodig hebben bij de verduurzaming van hun gebouwen en de elektrificatie van het vervoer. Bedrijven op bedrijventerreinen zoeken in toenemende mate de samenwerking en maken afspraken met elkaar maken over hun gezamenlijke energiegebruik. In 2023 zijn de bedrijven op bedrijventerrein Honderdland zo’n samenwerking aangegaan. In deze nieuwe beoogde contractvorm delen zij capaciteit, waardoor beschikbare energie steeds slimmer benut wordt, wat uiteindelijk moet leiden tot zowel verduurzaming als kostenbesparingen.