Bericht van de directie

Onder moeilijke omstandigheden hebben we verslagjaar 2022 financieel goed afgesloten. Begin 2022 zette de stijgende trend uit 2021 van de energiekosten verder door. Het was een voorbode van wat zou gaan gebeuren, nadat de oorlog in Oekraïne was begonnen eind februari. De energieprijzen bereikten onvoorstelbare recordhoogtes in het tweede halfjaar. De maatschappelijke impact was zo groot, dat de landelijke overheid ingreep in de vrije energiemarkten. Eerst met garanties om de gasopslagen te laten vullen door marktpartijen en met belastingmaatregelen voor consumenten, later met prijsplafonds voor de consumententarieven.

Voor de glastuinbouw, een voor N.V. Juva belangrijke klantengroep, waren de gevolgen enorm. Met name de belichte teelt bleek, met de hoge elektriciteitsprijzen, moeilijk economisch haalbaar en schaalde in grote mate af. Het gevolg was een sterk dalend transportvolume elektriciteit en daarmee dalende transportinkomsten voor ons. Ook het getransporteerde volume gas nam sterk af. De transportvergoeding voor gas kent de gecontracteerde capaciteit als grondslag waardoor de afname van volume nauwelijks invloed had op de inkomsten, maar wel op de kosten van het meetverlies gas. Het meetverlies gas is een percentage van het getransporteerde volume en daalde sterk. Het ingekochte volume meetverlies gas, gecontracteerd in 2021, was gebaseerd op de situatie van voor de oorlog in Oekraïne en daarmee hoger dan benodigd en verrekend in 2022. Samen met de correctie van een allocatiefout bij de slimme meters kent het resultaat 2022 een eenmalige bate van ongeveer € 5,5 miljoen (eenmalige lagere last uit hoofde van inkoop meetverlies). Verder hebben we het resultaat verbeterd door ingrijpen in onze kosten.  

Naast hoge energieprijzen wierp de oorlog in Oekraïne ook haar schaduw vooruit op de materiaal-voorzieningen. De oorlog maakte duidelijk dat veel bedrijven afhankelijk waren van materiaalleveringen en halffabricaten uit Oekraïne. Door de stokkende leveringen werden de al aanwezige tekorten aan materiaal alleen maar groter, met lange levertijden en ongekend hoge prijzen tot gevolg. Ondanks dat we onze voorraden van strategische materialen hebben verhoogd, is niet uit te sluiten dat projecten meer tijd vragen. De verwachting is dat deze situatie nog enige tijd zal aanhouden. Meer doen met bestaande assets en verder standaardiseren van ontwerpen zodat aangelegde voorraden makkelijker uitwisselbaar zijn tussen projecten, moeten bijdragen aan het beperken van levertijden.

Krapte op de arbeidsmarkt was ook in 2022 voelbaar. In de hoek van technische functies merken we dat de concurrentie op de arbeidsmarkt groot is. Zorgen voor opleidingstrajecten, een fijne werkomgeving, goed werkgeverschap en niet in de laatste plaats marktconforme arbeidsvoorwaarden zorgen ervoor dat we onze organisatie qua bezetting redelijk op peil kunnen houden. Een open en inclusieve bedrijfscultuur dragen bij aan een laag verloopcijfer. Het in 2022 gehouden medewerkersonderzoek toont aan dat we hier op de goede weg zitten.

In het voorjaar van 2022 namen de besmettingen en de Corona-maatregelen snel af. Het virus manifesteerde zich nog wel, maar met minder schadelijke gevolgen. Onder andere kwamen de beperkende maatregelen voor groepsbijeenkomsten te vervallen. Dat bood ons de mogelijkheid om de (herhalings-)trainingen ten aanzien van persoonlijk leiderschap op het gebied van veiligheid opnieuw op te starten. We willen met de organisatie de volgende stap maken ten aanzien van veilig werken, maar dat is pas mogelijk als je weet waar je nu staat. In 2022 is het certificeringsproces volgens trede drie op de veiligheidsladder gestart. Dat betekent dat onze organisatie aantoonbaar veiligheid belangrijk vindt, maar ons doel ligt verder. We willen opgaan naar trede vier; onze organisatie verbetert doorlopend aantoonbaar op het gebied van veiligheid.

De energietransitie kwam echt op stoom in 2022. Concrete plannen van diverse sectoren zorgen door heel het land voor congestievraagstukken. Forse verzwaringen van de elektriciteitsnetten zijn niet de enige oplossingen, zeker gezien de lange doorlooptijden. Snellere oplossingen zijn te vinden in het beter benutten van de capaciteit in de netwerken, congestie doet zich niet continu voor door de dag heen. Afwijkende contractvormen, waarbij slechts toegang tot de netwerken wordt geboden indien er ruimte op het elektriciteitsnet beschikbaar is, kunnen een uitweg bieden. Het zal leiden tot lokale oplossingen met conversie en opslag om de perioden van geen toegang tot het net te overbruggen. Dit soort oplossingen zullen hoe dan ook een definitieve plaats krijgen in ons energiesysteem. De koperen-plaat-gedachte, waarbij iedereen onbeperkt kan afnemen of invoeden op de elektriciteitsnetten, is onhoudbaar gezien de enorme kosten dat het met zich meebrengt. Het vermijden van pieken is waar de incentive op moet komen te liggen om de beschikbare infrastructuur effectief te benutten. Ook dit is onderdeel van de energietransitie, een nieuw energiesysteem vraagt om nieuwe spelregels die niet langer zijn gebaseerd op een fossiele en centrale basis.

Binnen onze regio is congestie nog relatief beperkt. Door de veranderende marktomstandigheden binnen de glastuinbouw zit onze uitdaging met name in het zorgen dat er voldoende uitwisselcapaciteit naar bovenliggende hoogspanningsnet is om zo  lokaal geproduceerde elektriciteit af te voeren. Van een actueel tekort aan netcapaciteit voor afname is nog geen sprake, maar zeker de snelheid waarmee bijvoorbeeld batterijaanvragen en E-boilers zich ontwikkelen, kunnen ervoor zorgen dat nog aanwezige vrije capaciteit snel opdroogt.

Binnen onze regio zijn in de ontwikkeling van een grootschalig duurzaam warmtenetwerk grote stappen gezet. In 2022 is het geothermie project Polanen van start gegaan en zijn diverse subsidies beschikbaar gesteld om de benodigde koppelleidingen tussen lokale geothermieprojecten aan te leggen om zo het regiodekkend warmtenetwerk te gaan vormen. Ook is een consortium van vier banken bereid gevonden om de projecten te financieren.

Naar aanleiding van discussie met onze accountant hebben wij een stelselwijziging doorgevoerd voor de verwerking van de eigen bijdrage van klanten bij investeringen in onze jaarrekening. Tot 1 januari 2022 vond de waardering van de hoofd- en dienstleidingen en meet- en regelinstallaties plaats op basis van kostprijs, onder aftrek van de investeringsbijdragen, niet zijnde overheidssubsidies, die van klanten zijn ontvangen. In de bedrijfstak is het gebruikelijk om de hoofd- en dienstleidingen en meet- en regelinstallaties te presenteren zonder de aftrek van de investeringsbijdragen die van klanten zijn ontvangen. Gebruikelijk is de investeringsbijdragen te presenteren onder de langlopende verplichtingen, waarna deze bijdragen ten gunste van de winst- en verliesrekening worden gebracht over de levensduur van het actief waarop de bijdragen betrekking heeft. Om de vergelijkbaarheid van de financiële positie van N.V. Juva met de andere netbeheerders te verbeteren, is overgegaan op deze aangepaste presentatie.
Deze manier van verwerken stond nooit eerder ter discussie. De stelselwijzing betreft alleen het anders presenteren van posten, de onderliggende cijfers zijn niet gewijzigd. De wijziging raakt voornamelijk de solvabiliteitsratio.

Het jaar 2022 was om de hierboven beschreven redenen in vele opzichten niet eenvoudig. N.V. Juva is een organisatie van mensen die snel weten in te spelen op veranderingen en met elkaar oplossingen vinden. Ik wil iedereen bedanken voor de geleverde bijdrage waardoor we ondanks de lastige omstandigheden een prima resultaat over 2022 hebben neergezet.
Hierbij bied ik het jaarverslag over 2022 aan.

Poeldijk, 24 mei 2023

F.P. Binnekamp
directeur N.V. Juva